Posts by Nguyễn Nhàn

3 Bài học mình rút ra sau một năm kinh doanh chuyên môn

Tròn 1 năm kinh doanh chuyên môn trong lĩnh vực Kiến trúc – nội thất, mình đã thu về một số thành quả nho nhỏ. Và thành quả lớn nhất mình nhận được chính là những bài học, kinh nghiệm. Ba trong số đó mình chia sẻ trong bài viết này, hy vọng hữu ích với bạn.

1. Đi sâu vào ngách để lách cạnh tranh

Mình gắn bó với ngách Kiến trúc – nội thất nhiều năm trước khi tập trung kinh doanh chuyên môn. Mình nhận ra thị trường ít cạnh tranh (thậm chí có thời điểm không ai cạnh tranh) này giúp hành trình mình đi thuận lợi hơn.

Mình dành hầu hết thời gian vào việc tạo ra các sản phẩm/dịch vụ chất lượng cho nhóm khách hàng có nhu cầu trong ngách, mà không cần lo lắng điều gì khác (thường là nỗi sợ về giá: giá cao không ai mua hoặc giá cao thì bị đối thủ giành mất khách hàng).

Hay như học viên của mình, khi đã làm chủ kỹ năng viết trong ngách và xây dựng thương hiệu cá nhân, các bạn dễ dàng tìm được việc (full-time) và dự án tự do giá cao. Trong khi đó, mình thấy ở một số hội nhóm, nhiều bạn đang than thở về việc mất Job, Job giá thấp, thất nghiệp…

Xem thêm: Ngách là chìa khóa giúp mình mở ra hành trình tự do bền vững

2. Liên tục cập nhật cái cũ và nghĩ ra cái mới

Về năng lực chuyên môn và các kỹ năng liên quan: Chúng ta phải liên tục cập nhật, học hỏi để tiến tới vị trí một trong những người hàng đầu của lĩnh vực/ngách chúng ta chọn.

Về sản phẩm/dịch vụ: Ngoài việc tạo sản phẩm/dịch vụ chất lượng, chúng ta còn phải liên tục tìm ra hướng đi mới, ý tưởng mới cho “tụi nó”. Nếu không, chúng ta dễ dàng bị mất lợi thế cạnh tranh. Dễ thấy nhất là các sản phẩm số như khóa học, ebook, template… “Tụi nó” dễ bị bắt chước, sao chép. Vậy nên, sản phẩm/dịch vụ cũ phải được nâng cấp thường xuyên.

Ngoài ra, khi những người khác đang chuẩn bị sao chép sản phẩm/dịch vụ của chúng ta, chúng ta tốt hơn hết đã hoặc đang làm những sản phẩm/dịch vụ mới (phải có tầm nhìn đấy ạ).

Như câu chuyện kinh doanh chuyên môn của mình, các sản phẩm/dịch vụ định kỳ sẽ được thay đổi về nội dung, các quyền lợi và phân khúc khách hàng, không có cái nào trùng lặp cái nào. Hoặc khi vẫn đang kinh doanh rất ổn với đối tượng A, mình đã chuyển dần sang một đối tượng B để nhường sân chơi cho các bạn học viên hoặc tránh sự cạnh tranh từ các đối thủ khác.

3. Bán sản phẩm chuyên môn không quá khó nhưng cũng không hề dễ

Đầu tiên, tạo cơ sở để khách hàng quyết định lựa chọn sản phẩm/dịch vụ

Dù đã có ảnh hưởng trong ngách nhưng thời gian đầu, mình bán khóa học khó hơn. Mình nhận ra, thương hiệu chỉ là bước đầu giúp mọi người biết mình là ai, tin tưởng và yêu mến mình, nhưng mình quên mất việc chia sẻ về khóa học, về những gì mình có thể làm. Nhiều người thậm chí không biết mình làm gì và liệu họ có cần mình hay không.

Sau khi phát hiện ra điều này, mình thay đổi cách tiếp thị và bán hàng, kết quả khác biệt rõ rệt.

Vậy nên, chúng ta phải cung cấp thật nhiều thông tin liên quan tới sản phẩm/dịch vụ của mình, đưa ra các lý do thuyết phục khách hàng để họ thấy sản phẩm/dịch vụ của chúng ta chính là giải pháp họ đang cần phải mua.

Thứ hai, hiểu khách hàng

Hiểu khách hàng phải hiểu thật kỹ, thật sâu. Chúng ta phải đặt họ vào bối cảnh và bức tranh tổng quan các vấn đề có thể ảnh hưởng tới họ (trong dài hạn).

Ví dụ như: Xây dựng chuỗi sản phẩm/dịch vụ đi theo lộ trình phát triển cụ thể cho một đối tượng. Nhưng trước đó, bạn phải cung cấp cho họ tầm nhìn, hướng đi để họ biết họ cần gì thiếu gì.

Ví dụ như: Sau khi được các tiền bối chia sẻ về điểm trũng trong ngách và kinh tế nói chung, mình đã thay đổi chính sách đóng học phí, cho trả góp với các khóa đồng hành giá cao. Thay vì phải trả 100 triệu một lần, các bạn có thể chia thành 10 lần. Hoặc sản xuất thêm các sản phẩm giá thấp.

Thứ ba, chân thành nuôi dưỡng mối quan hệ với khách hàng

Đây là bài học mình tâm đắc nhất sau nhiều năm làm tự do và solo. Các hợp đồng dịch vụ giá cao của mình 100% đến từ việc renew hợp đồng hoặc khách hàng cũ giới thiệu. Học viên khóa nâng cao của mình phần lớn cũng là học viên đã từng tham gia dịch vụ tư vấn, khóa học online hoặc khóa cơ bản từ trước đó.

Mình luôn tận tâm giúp đỡ họ bằng tất cả những gì mình có thể (đương nhiên là chất lượng sản phẩm/dịch vụ phải đảm bảo nhé ạ). Kết quả là mình nhận được rất nhiều, cả khách hàng/học viên trung thành, cả những người bạn tuyệt vời và cơ hội công việc tốt.

Cuối cùng là, giăng câu nơi có cá

Một bài tập thuộc chương trình Freelance Business mà chị Linh yêu cầu mình làm được mình ứng dụng triệt để khi kinh doanh chuyên môn đó là: sau khi chọn ngách hãy list ra danh sách những khách hàng mình có thể phục vụ.

Bước đầu tiên, bài tập này giúp mình xem xét thị trường mình lựa chọn có khách hàng hay không (khách hàng có nhu cầu sử dụng sản phẩm/dịch vụ).

Bước thứ hai, quan trọng hơn, đó là khoanh vùng xem liệu trong số những khách hàng đã list ra kia, đâu mới là khách hàng có khả năng chi trả.

Thực tế là nếu chúng ta chỉ dừng lại ở khách hàng có nhu cầu nhưng không có khả năng chi trả thì sản phẩm/dịch vụ cũng không thể nào bán được.

Một câu chuyện, vài ba góc nhìn

Không chỉ chuyện tư duy mới hay cũ, nước ngoài hay trong nước, trẻ hay già, mà là góc nhìn về nơi chốn cần tương ứng với con người và thời điểm, và những “gánh nặng” mà vô tình hay cố ý, mỗi người tự bắt mình hoặc bắt con cái, cha mẹ phải mang theo.

Read More

Chọn lựa trong giới hạn

Những chắt lọc trong màu sắc, đồ dùng, trong bố trí không gian đã tạo nên một Nấm tĩnh lặng và bình yên. Để dù ngồi ở góc nào, ta cũng thấy lòng mình nhẹ nhõm đến lạ.

Khi chọn cách “trở về” trong không gian ẩm thực, dù theo nghĩa nào, cũng có vô số lựa chọn cân nhắc đi kèm giới hạn.

Người chọn hoành tráng, tưng bừng, kẻ lại âm thầm lặng lẽ. Anh năng động, hoành tráng thì phối kết màu sắc, nâng tầm chi tiết, gây ấn tượng mạnh. Chị tiết chế tinh tế thì chắt lọc những gì tinh túy, thổi hồn mới vào, thấp thoáng hương xưa…

Chọn vị trí đi kèm chọn giải pháp. Chọn thương hiệu không thể quên nhận diện. Chọn nhô ra sẽ khắc chọn lui vào…

Quán chay bởi vậy cũng có mẫu số chung và nét chọn lọc riêng, cũng bắt gặp đâu đó các bảng màu quen mắt, như màu lọc lựa từ nguồn gốc thực vật, hay màu cửa Phật cõi Thiền, màu buông bỏ muộn phiền, màu thâm trầm hướng thiện…

Chọn Nấm làm tên quán, đi cùng giới hạn của khuôn viên nhà cũ, hẻm nhỏ, là chọn trong muôn lối ta quen mà vẫn háo hức tìm kiếm. Ta quen nhưng chưa chắc thuộc về số đông, nên vẫn lạ như thường.

Nhẹ đi một chút nên thấy màu Nấm phai chứ không lạt. Như trong nắng chiều, trong khoảng sân nhỏ, Nấm bừng lên chất thanh tịnh mà không nhuộm sắc chùa chiền, vẫn giữ nét thanh đạm mà ít sa vào kiểu cố ý làm thô mộc, ôn nghèo kể khổ…

Đơn giản đi một chút để những tâm tình, hoài niệm thấp thoáng hiện lên trong từng món ăn được bài trí gọn gàng trên chiếc bàn gỗ không cầu kỳ, hoa mỹ. Thêm những đặt để đầy dụng ý như bộ tủ gỗ đựng đồ ăn thuở nào, rồi bộ chén dĩa hình gà, đến cụm đèn trang trí làm từ bu ấp gà… tất cả dẫn lối quay về khung cảnh ngày cũ chưa xa. Một khung cảnh quen với góc nhà cũ nơi con hẻm nhỏ, bên mâm cơm đơn sơ đầy ắp tiếng cười.

Khiêm cung một chút để không gồng mình phô diễn những điểm nhấn nổi bật hay o ép phải tuân theo một quy tắc, chuẩn mực nào. Có đôi lúc ta thấp thoáng thấy không gian mang hơi hướng Thiền Nhật Bản, khi lại quay về chái bếp những ngày xưa, có khi lại điểm chút mới mẻ của cuộc sống hiện đại… Nấm khá lặng lẽ để tạo nên một góc dừng chân an tĩnh dù bên ngoài trục phố khá ồn ã ngược xuôi. Không nhất thiết xác quyết đi ăn chay vì sức khỏe, tín ngưỡng hay điều gì khác. Quan trọng hơn cả là thân tâm đủ quán chiếu những hồi vọng bình yên xưa cũ, giác quan được buông xả các nỗi ưu tư thường nhật, thì dù nơi chốn có đơn sơ và nhiều giới hạn vẫn đong đầy được thảnh thơi, an lạc.

Màu sơn vàng và xanh lam đặc trưng xuất hiện khéo léo kết hợp ánh sáng vàng qua chiếc đèn làm từ bu úp gà… giúp không gian toát lên vẻ Vintage xưa cũ như những ngôi nhà thập niên 90.

Bộ chén dĩa hình gà, những bộ ghế gỗ cũ, chiếc tủ gỗ đựng đựng thức ăn… không cầu kỳ, hoa mỹ nhưng lại chứa đựng nhiều ký ức thân thương bên chái bếp cùng bà, cùng mẹ bên mâm cơm đầy ắp tiếng cười.

Những sắp đặt mộc mạc, đơn giản trong khung cảnh quen thuộc đã tạo nên Nấm, chốn dừng chân an lạc giữa phố thị đông đúc, xôn xao.

Ý KIẾN TỪ:

Gia chủ
Dù đang sống giữa phố thị đông đúc, hiện đại nhưng tôi luôn trăn trở và khao khát mở một cửa hàng ăn chay, nơi không đơn thuần cung cấp những bữa ăn thanh – ngọt – lành mà còn gợi nhớ ký ức những ngày xưa cũ. Nơi bộ chén dĩa hình gà, những bộ ghế gỗ cũ, chiếc gác-măng-giê đựng thức ăn… xuất hiện trong không gian mộc mạc, thân thuộc. Nấm – “ấm như nhà mình” dù giản đơn, dù không cầu kỳ hoa mỹ nhưng để thực khách Sài Gòn tạm quên đi cái ồn ã, xôn xao nơi phố thị.
Đơn vị thiết kế
Hiện trạng là một ngôi nhà nép mình tại một con hẻm nhỏ xinh ngay trung tâm quận 1. Ngôi nhà tuổi đời hơn 100 năm với lối kiến trúc Đông Dương, cùng với mong muốn giữ lại phần kết cầu chính, chỉ cải tạo lại nội thất. Chưa hết, chủ nhà còn muốn Nấm là nơi bình yên để thực khách đắm chìm vào không gian hoài niệm, thân thương.
Do đó, chúng tôi tập trung vào các sắp đặt đơn giản, mộc mạc; vật liệu tự nhiên và vật dụng gợi nhớ ký ức như bộ chén đĩa hình gà, tủ gỗ đựng thức ăn, lu trồng sen… Đồng thời, những mảng tường cũng xử lý thủ công và sơn xanh lam, vàng tạo cảm giác gần gũi.

THÔNG TIN CÔNG TRÌNH

Tên công trình: Nấm – Vegetarian Bistro

Địa điểm: Quận 1, TP. HCM

Đơn vị thiết kế, thi công nội thất: T CONCEPT

Bài viết đã được đăng tại: Tạp chí Kiến trúc Nhà đẹp (Tháng 6/2023)

Thực hiện: Nguyễn Nhàn

Hình ảnh: Phú Đào

Nguồn ảnh: Freepick

Ngách là chìa khóa giúp mình mở ra hành trình tự do bền vững

Mình từng rất tự hào khi là một cây viết đa lĩnh vực. Thậm chí, mình còn bôi đậm cụm từ “cây viết đa lĩnh vực” trong CV xin việc. Nhưng sau 3 năm theo đuổi hành trình tự do, khi đã “định vị” bản thân là một Freelance Writer lĩnh vực Kiến trúc – Nội thất, cụm từ bôi đậm đó lại là bài học đắt giá của mình và rất nhiều “đồng bút” khác.

Những tháng ngày khó quên

Mình bắt đầu mon men nhận dự án tự do từ năm 2 đại học. Dạo ấy, mình không có kinh nghiệm viết lẫn kinh nghiệm “hành nghề”. Cộng với tư duy biết nhiều là giỏi, mình tự tin lắm khi từng thực hiện hàng chục dự án với nhiều ngành nghề, lĩnh vực khác nhau.

Thêm nữa, giữa thị trường cạnh tranh xung quanh đâu đâu cũng là người viết tự do, miễn có dự án là mình mừng. Mình không bận tâm mà lúc đó cũng chẳng biết ngách là gì để bận tâm.

Và suốt nhiều năm, mình nhận các dự án 20.000đ – 50.000đ/1000 từ. Mình cày ngày cày đêm nhưng thu nhập nhích lên chẳng là bao. Mình còn rất mệt vì phải liên tục thay đổi lĩnh vực viết. Hôm nay viết về nước hoa, ngày mai chuyển sang viết sàn gỗ, rồi mặt nạ dưỡng da, bánh trung thu… 

Sức khỏe của mình cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vì để đảm bảo thu nhập, mỗi tháng mình viết trên dưới 100 bài mới có thu nhập khoảng 3 triệu đồng. Tệ nhất là đóng dự án, mình chẳng đọng lại một chút kiến thức nào. Và cũng vì yêu cầu không cao ở mỗi dự án nên mình rất ngại khi ai đó hỏi dự án từng làm. Có dự án nào nên hồn đâu mà chia sẻ.

Chọn ngách viết đã giúp mình mở ra một con đường

Mình biết đến khái niệm “ngách” khi theo học khóa Freelance Business của chị Linh Phan. Ban đầu, mình còn phá lên cười khi chị yêu cầu chọn ngách. Mình thấy vừa khó vừa không cần thiết. Nhưng quan điểm của mình là đã theo học ai thì phải tin tưởng họ. Kết quả là sự nghiệp của mình bước sang trang mới nhờ có ngách.

Có thể bạn cũng đã từng/đang giống như mình hồi đó, là một cây viết đa lĩnh vực. Có thể đó là lựa chọn phù hợp với chúng ta ở thời điểm mới bắt đầu, muốn thử sức với nhiều ngách viết. Nhưng để đi lâu dài với con đường này, mình luôn muốn nhắn nhủ đến bạn rằng: Hãy chọn một ngách và tập trung vào nó. Bởi đây sẽ là những lợi lạc mà bạn có được khi bắt đầu đi vào ngách.  

Bạn sẽ giỏi lên nhanh hơn

Khi chọn được một ngách, bạn sẽ có được mục tiêu rõ ràng và cụ thể để bắt đầu. Bạn không bị lạc lối giữa biển thông tin vô tận của ngành hay hoang mang trên hành trình tự do nữa.

Thay vì “trở thành một tay viết giỏi”, bạn chọn “trở thành một tay viết copywriting giỏi”, nhỏ hơn nữa “trở thành một tay viết copywriting giỏi trong lĩnh vực Kiến trúc – nội thất”.

Xác định được mục tiêu rồi thì kế hoạch để hoàn thành nó sẽ được cụ thể hóa. Bạn sẽ tập trung vào kỹ năng copywriting, tập trung vào việc tích lũy kiến thức về Kiến trúc – nội thất, nhận các dự án liên quan… Từ đó, năng lực của bạn được cải thiện.

Ngoài ra, khi đã có ngách, bạn sẽ tìm được mentor phù hợp trong ngách, những người đã có kinh nghiệm “thực chiến”. Họ là người giúp bạn đi đúng đường, đúng hướng và hạn chế tối đa những rủi ro. Và vì thế, cả năng lực chuyên môn lẫn kỹ năng làm tự do của bạn được nâng cấp nhanh chóng. Như câu chuyện của mình, ngoài chị Linh Phan (mentor về viết lách, business), mình còn có một mentor trong ngách Kiến trúc – nội thất. Người này giúp mình tư vấn về chuyên môn và giúp đỡ mình rất nhiều trong việc lựa chọn hướng phát triển.

Tự tin hơn với một thương hiệu cá nhân được tạo dựng rõ ràng

Nhiều bạn băn khoăn không biết nên giới thiệu bản thân với khách hàng như thế nào. Nguyên nhân có thể là do bạn chưa trở thành “chuyên gia” trong một lĩnh vực cụ thể.

Nếu đã là một “chuyên gia” trong lĩnh vực ngách, bạn sẽ tự tin khi giới thiệu về mình với khách hàng. Vì dựa trên những gì bạn đang có, bạn đủ cơ sở để thuyết phục khách hàng tin tưởng vào mình. Đồng thời, năng lực chuyên môn cũng chính là một điểm cộng để bạn xây dựng thương hiệu cá nhân. Có thương hiệu cá nhân, bạn sẽ gia tăng sự tự tin trong cộng đồng mục tiêu của mình.

Ví dụ: Với một khách hàng tìm kiếm cây viết về Tài chính thì việc giới thiệu “Tôi có kinh nghiệm 3 năm trong việc xây dựng các nội dung thuộc lĩnh vực Tài chính” sẽ dễ dàng hơn và nắm chắc phần thắng hơn so với việc giới thiệu “Tôi là một cây viết đa lĩnh vực nhiều năm kinh nghiệm. Ngoài các lĩnh vực như bất động sản, mỹ phẩm, mẹ và bé, tôi cũng thực hiện một số dự án liên quan đến tài chính”.

Tìm được khách hàng phù hợp và chất lượng 

Xác định được ngách cũng đồng nghĩa với việc bạn đã biết mình cung cấp dịch vụ gì và khách hàng của mình là ai. Khi có đối tượng khách hàng cụ thể, bạn sẽ tiếp cận đúng đối tượng khách hàng mục tiêu, và biết cách tiếp thị nội dung hiệu quả với đối tượng khách hàng này. 

Những khách hàng chịu chi thường thích tìm chuyên gia, người giúp họ giải quyết tốt vấn đề họ đang gặp phải. Họ sẽ tin tưởng chuyên gia – người có kiến thức và kinh nghiệm trong một lĩnh vực cụ thể hơn là người “cưỡi ngựa xem hoa” cùng lúc nhiều lĩnh vực.

Ngoài câu chuyện có thu nhập tốt, bạn còn được làm việc trong hạnh phúc và sự tự do. Bởi đó là ngách bạn chọn, là kiến thức bạn tự tin. Lúc này, bạn không chỉ là người khách hàng yêu cầu gì thì làm đó, mà bạn còn là người quay lại tư vấn cho khách hàng nên làm thế nào cho hiệu quả. 

Liên tục tối ưu quy trình làm việc

Có một thời gian làm Content Writer ở một Agency quảng cáo, hầu như ngày nào mình cũng nhận chủ đề mới. Có khi sáng viết sàn gỗ, chiều chuyển qua tinh dầu đuổi muỗi. Việc thay đổi liên tục các chủ đề làm mình bị ngộp thông tin. Cộng với deadline dí tới tấp, mình không được phép dành nhiều thời gian để nghiên cứu sâu. Kết quả là bài viết khá nông còn bản thân mình thì kiệt sức. Vì giữa các dự án không có một mối liên kết nào.

Nhưng nếu bạn làm việc lâu dài ở một lĩnh vực, quy trình làm việc của bạn sẽ đơn giản hơn, tốc độ xử lý công việc nhanh hơn vì các dự án có thể hỗ trợ cho nhau. Chưa kể một lượng kiến thức nền tảng tích lũy trước đó cũng được lôi ra sử dụng một cách linh hoạt.

Ví dụ: Bạn là một cây viết về Nội thất, bạn đã nghiên cứu về xu hướng lựa chọn màu sắc nội thất của năm 2023 cho một Tạp chí A. Sau đó, tạp chí B lại giao cho bạn chủ đề “Xu hướng màu sắc tủ bếp năm 2023” thì công việc bạn cần làm phải chăng đã dễ dàng hơn?

Cải thiện thu nhập

Kiến thức chuyên môn là một trong những cơ sở để bạn nâng giá với khách hàng. Và để khẳng định điều này, bạn phải trở thành chuyên gia trong ngách của mình. Ngoài ra, việc trở thành chuyên gia ở một lĩnh vực càng ít cạnh tranh bao nhiêu, bạn càng có thể đưa ra giá cao bấy nhiêu. Vì khách hàng không có quá nhiều sự lựa chọn. Đây cũng là cách giúp bạn có tệp khách hàng trung thành.

Nhờ đi sâu vào ngách cụ thể, bạn sẽ khám phá ra những ý tưởng mới mẻ mà thị trường mục tiêu đang cần. Bạn đa dạng hóa nguồn thu nhập và càng trở nên đắt giá với ý tưởng độc đáo.

Nghe hấp dẫn nhưng theo đuổi ngách liệu có dễ?

Như nhiều bạn, mình bắt đầu làm tự do với 0 khách hàng. Nhưng để khoanh vùng ngách, mình đưa ra quy luật ngầm: không nhận bất cứ dự án nào ngoài ngách, kể cả ế khách. Và thời gian đầu, mình ế thật. Tuy nhiên, để đảm bảo quy luật ngầm ở trên, mình vẫn “chảnh” dù ế khách.

Mình bị từ chối trên dưới 20 lần trong quá trình deal giá kiếm khách và xây dựng thương hiệu cá nhân. Nhưng bây giờ, mình vẫn ở đây sau 3 năm, được nhắc đến là một người viết, một người đào tạo cho các cây viết trong lĩnh vực Kiến trúc – nội thất. Mình khẳng định việc theo đuổi duy nhất một ngách là khó, nhất là với người mới. Nhưng mình cũng chắc chắn, kiên gan bám đuổi một ngách sẽ mang về quả ngọt trong tương lai. 

Tới đây, mình nhớ câu chuyện về bạn Cáo và Nhím mà mình từng đọc. Trong câu chuyện, Cáo tìm đủ mọi cách để “hạ gục” Nhím, nhưng lần nào cũng bị những chiếc gai sắc nhọn đâm vào da thịt. Bởi cáo tinh ranh, mưu mẹo nhưng “biết quá nhiều”, thay đổi hướng đi liên tục; Nhím chậm chạp, nhỏ bé nhưng tập trung vào việc duy nhất: tự vệ. 

Đương nhiên, chọn làm Cáo hay Nhím tùy vào sự lựa chọn của bạn. Nhưng mình hi vọng những điều mình đã trải nghiệm sẽ giúp bạn có thêm một góc nhìn mới để hành trình trở thành Freelancer của mình bớt vất vả hơn.

Nếu bạn quan tâm và muốn trở thành cây viết trong lĩnh vực Kiến trúc – nội thất, tải tài liệu hướng dẫn miễn phí để thử “dò đường” tại đây.